Quito

2016an, Silvia Federicik Ekuadorrera egindako bisitaren bidez, Europan XVI. eta XVIII. mendeen artean “sorgin” ehizarekin izandako desjabetzearen eta jazarpenaren kontakizuna gaur egungo gertaerak kontuan hartuz ere pentsatzen jarraitzeko deia egin ziguten. Kontakizun hori Ameriketara eliza-botereen eta agintari zibil eta judizialen eskutik iritsi baitzen.

2019an, gutako batzuek parte hartu genuen Nafarroan, sorginkeriak jazarritako emakumeen oroimenaren aldeko kanpaina bat bideratzeko antolatutako topaketan, eta, orduz geroztik, Ekuadorreko taldean, Abya Yalan fenomeno horren adierazpen garrantzitsuak nola aurkitu genituen aztertzen eta ulertzen saiatzen ari gara. Batzuk, izaera historikokoak, nagusitasun kolonialaren zati dira eta Eliza Katolikoaren protagonismora bideratu gaituzte. Gaur egun eratzen ari diren beste berri batzuk, hainbat lurraldeetan, hainbat botereren ardurapean daudenak, iraganeko ikuspegietan oinarrituta, emakume indigenen edo afrikar ondorengoen, adineko emakumeen edo lesbianena, emakumeen aparteko jakinduriaren aurkakoa edo gizarte- eta ingurumen-buruzagien kontra egiten dutenak. Gorputzaren eta lurraldearen kontrola (edo biak batera) motibazio iraunkor gisa agertzen dira eta.
Hainbat eragilek, hala nola estraktibista-enpresak, estatuko agenteak, interes pribatuko taldeak edo eliza ebanjelikoak, batera edo banaka,  benetako “ehizaldiak” abiarazteko egozte edo estraktibismo zehatz horietara lurren desjabetzera jo dezakete, baita lanaren ustiapena edo erresistentziaren kriminalizazioa bultzatu dezakete ere.